12 მაიმუნი

”1997 წელს მომაკვდინებელი ვირუსისაგან 5 მილიარდი ადამიანი დაიღუპება. ის, ვინც გადარჩება დედამიწის ზედაპირს დატოვებს და სამყაროს ბატონ-პატრონები ისევ ცხოველები გახდებიან… – ნაწყვეტი საუბრიდან, რომელიც 1990 წლის 12 აპრილს ბალტიმორის ჰოსპიტლის პარანოიდული შიზოფრენიით დაავადებულ პაციენტთან შედგა.” ასე იწყება 1995 წელს  ტერი გილიამის მიერ გადაღებული ფენტეზის ჟანრის ფილმი – “12 მაიმუნი”. მთავარ როლებს ბრიუს უილისი, ბრედ პიტი და მედლინ სთოუ თამაშობენ.  სიუჟეტი აღებულია კინემატოგრაფიაში ახალი ფრანგული ტალღის ერთ-ერთი წარმომადგენლის კრის მარკერის 1962 წელს გადაღებული ფილმიდან – “La Jetée”.

”12 მაიმუნი” – ეს გახლავთ კრიმინალი ჯეიმს კოულის (ბრიუს უილისი) ისტორია. 2035 წელს ის სისხლის სამართლის დამნაშავეა და პატიმრობაში იმყოფება. ამ დროისათვის, მომხდარი ტრაგედიის შემდეგ, სახელმწიფოს მმართველობა გარკვეულ დონეზე შენარჩუნებულია. მეცნიერება განვითარებული. გამოგონილია დროის მანქანა, რომელიც სრულყოფილი არაა, თუმცა, დროში მოგზაურობას უზრუნველყოფს. მეცნიერების მიზანია დედამიწის ზედაპირიდან ცოცხალი ორგანიზმების ნიმუშების შეგროვება, მათი გამოიკვლევა და იმის დადგენა განიცდის თუ არა მუტაციას ვირუსი.  საჭიროა ცნობების მოძიება ”12 მაიმუნი”-ს არმიის შესახებ. მეცნიერთა ვარაუდით, მათ მოიპარეს და შემდეგ გაავრცელეს მომწამვლელი ვირუსი მთელ დედამიწაზე.

მკვლევარები პატიმრებს იყენებენ კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე მნიშვნელოვანი მისიის შესასრულებლად – მათ აგზავნიან მოხალისეებად დროში სამოგზაუროდ, რათა მოიპოვონ ვირუსის პირვანდელი ნიმუში, გამოიკვლიონ და შემდეგ შექმნან მისი ანტივირუსი. სწორედ ერთ-ერთი მოხალისე-პატიმარია ჯეიმს კოული – არაპროგნოზირებადი ტიპი, უამრავ დანაშაულში ბრალდებული, ანტისოციალურობის მე-6 დონე, კოდექსის ხშირი დარღვევა, თავხედი, ჯიუტი, არ ემორჩილება ხელისუფლებას, მისჯილი აქვს სამუდამო პატიმრობა. თუმცა, მკვლევარებში მოწონებით სარგებლობს: ჭკიანია, ძლიერი, აქვს კარგი მეხსიერება, სერიოზულად ეკიდება საქმეს. სასჯელის შემცირების პირობით, აგზავნიან წარსულში – 1996 წელში, რათა მოიპოვოს ინფორმაცია და დაეხმაროს მეცნიერებს ვირუსის მოკვლევაში.

პირველი ექსპედიციისას ჯეიმსი 1996 წლის ნაცვლად 1990 წელში მოხვდა. ამ ეპოქაში ხალხი ჩვეულებრივად ცხოვრობს. ცხადია, არავინ არაფერი იცის მომავალში (მათთვის მომავალში) მომხდარი საშინელი ტრაგედიის შესახებ. პოლიციელები მის ნათქვამს სიგიჟედ აფასებენ. სწორედ, პოლიციაში გაესაუბრება ის პირველად ფსიქიატრ კეტრინ რეილის (მედლინ სთოუ). რასაკვირველია, დამაჯერებელი არც ფსიქიატრისათვის იყო ჯეიმსის აზრები. ასე მოხვდა პირველი ექსპედიციისას კოული სამხრეთ საფრანგეთის ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში, სადაც შეხვდა კიდეც ჯეფრი გოინსს (ბრედ პიტი). გოინსი მას სამკურნალო დაწესებულებაში არსებულ სიტუაციას აცნობს: ”თამაშენი, თამაშები, უფრო მეტი თამაშები… თამაშები ბოსტნეულად გაქცევენ. თუ თამაშობ, ჩათვალე რომ ტრანკვილიზატორებს იღებ.  ყველგან გიჟები არიან. სიგიჟის ეპიდემიაა. მაგრამ გულახდილად რომ გითხრა ნამდვილი გიჟი აქ ცოტაა. არც შენ უნდა იყო დარტყმული. აქ სისტემის გამო ხარ არა?! ტელევიზორი! ყველაფერი მისი ბრალია. უყურე, უსმინე, დადექი მუხლებზე და ილოცე! რეკლამები… აღარაფერს აღარ ვაწარმოებთ. ყველაფერს ავტომატები აკეთებენ. მაშინ რა საჭირო ვართ? ჩვენ მყიდველები ვართ! შეიძინე ყველაფერი და კარგი მოქალაქე იქნები, მაგრამ თუ არაფერს არ ყიდულობ მაშინ რას წარმოადგენ? მაშინ გიჟი ხარ! ეს ფაქტია, ფაქტი! თუ კი არ ყიდულობ მანქანებს, სამზარეულოს კომბაინებს, ეროტიკულ ელექტრო მოწყობილობებს, ტელეფონებს, რომლებისგანაც ტვინში იმპლანტი იზრდება, სახრახნისებს ჩამონტაჟებული რადარებით და ხმოვან კომპიუტერებს, მაშინ გიჟი ხარ!” ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში გამომწყვდეული კოული ნამდვილად ვერანაირ ინფორმაციას ვერ მოაგროვებდა. პირველი ექსპედიცია უშედეგოგ დასრულდა.

მეორე მცდელობისას ჯეიმსი პირველი მსოფლიო ომის დროს, ფრანგთა სანგრებში გაჩნდა. მესამე მცდელობამ გაამართლა და ის 1996 წელში გაამგზავრეს. 6 წლის შემდეგ კვლავ შეხვდა უკვე დოქტორ რეილს. დოქტორი საკუთარი წიგნის პრეზენტაციისას საუბრობს წინასწარმეტყველ ადამიანთა შესახებ – მოვლენაზე როგორც ასეთზე და დასძენს რომ მათ კასანდრას კომპლექსი აქვთ (ბერძნულ მითოლოგიაში ნათქვამია, რომ კასანდრა მომავალს წინასწარმეტყველებდა, მაგრამ მისი არავის სჯეროდა). თუმცა, მალევე დარწმუნდება რომ ჯეიმს კოული მართალს ამბობს. მაგრამ, ვაქცინის შესახებ ინფორმაცია ვერ მოიპოვა.

საბოლოო მისიის დროს, 2035 წელს ჯეიმს კოული გადაწყვეტს, რომ აღარ დაბრუნდეს მომავალში. მასზე და კეტრინზე ძებნა გამოცხადა. საჭიროა ქვეყნის დატოვება. აეროპორტში მიმავალ გზაზე ისინი შეიტყობენ, რომ ჯეფრი გოინსის მიერ ჩამოყალიბებული არმია ”12 მაიმუნი” ცხოველთა უფლებების დაცვისთვის იბრძოდა (მიაღწიეს კიდეც სასურველს – ზოოპარკის გალიებიდან გაათავისუფლეს ცხოველები)  და არა ვირუსის მოპოვება-გავრცელებისათვის. აეროპორტში ცნობილი ხდება იმ ადამიანის შესახებ, ვისაც ვირუსი გადააქვს. ჯეიმსი გადაწყვეტს მის შეჩერებას. სამწუხაროდ მას აეროპორტში პოლიციელები კლავენ. 8 წლის კოული საკუთარ მკვლელობას უყურებს. ერთი შეხედვით გამოვიდა ისე, რომ ჯეიმს კოულის მისია შეუსრულებელი დარჩა. მაგრამ! მან ძალიან დიდი წვლილი შეიტანა ვირუსის მოკვლევაში. პირველი: მან დარეკა მომავალში და აცნობა მკვლევარებს რომ ”12 მაიმუნი”-ს არმია ვირუსის გავრცელებასთან არანაირ კავშირში არაა.  და მეორე: ყურადსაღებია ის ფაქტი, რომ მომავლიდან უკან დაბრუნებული მეცნიერი, თვითმფრინავში ჯდება სწორედ დოქტორი პიტერსის (ვინც შექმნა ვირუსი) გვერდით და ეცნობა მას როგორც წარმომადგენელი ”სადაზღვევოი კომპანიისა”. მე ვთვლი, ეს იმაზე მეტყველებს, რომ მან (ჯეიმს კოულმა) შეძლო და გადაარჩინა კაცობრიობა ვირუსით განადგურებას.

ისე, კი, რეალურად რომ დავფიქრდეთ, დღეს ადამიანების განადგურებას არამარტო მომწამვლელი  ვირუსი ემუქრება. ყოველდღიურად გვესმის ამბები სახელმწიფოთა დაპირისპირების შესახებ, რასაც უამრავი ადამიანის სიცოცხლე ეწირება. სწორედ მასშტაბურ ომებში იხოცება ასიათასობით ადამიანი. ასევე: კაცობრიობის სენს წარმოადგენს ტერორიზმიც. რომელიც ყოველდღიურად უამრავ ადამიანს ასალმებს სიცოცხლეს. მე მგონია, ფილმში მაინც ის აზრია გატარებული, რომ პირველ რიგში, ადამიანები უნდა ზრუნავდნენ და უფრთხილდებოდნენ ერთმანეთს, და შემდეგ იმ გარემოს რომელშიც ისინი ცხოვრობენ.