რატომ იბადება ადამიანი? რატომ ცოცხლობს? რომ მერე ოდესმე ან მალე მოკვდეს? რა უნდა აკეთოს ცხოვრებაში? ან რატომ უნდა აკეთოს?
ვისთვის (რისთვის) უნდა აკეთოს? რა ფუნქცია, რა დანიშნულება გააჩნია მას სამყაროში? ან გააჩნია კი რამე დანიშნულება? როგორ უნდა განვითარდეს? ან უნდა განვითარდეს კი? ცალსახად პასუხის გაცემა ამ კითხვებზე ძალიან რთულია.
თუ მსოფლიო ცივილიზაციების ისტორიას გადავხედავთ, დავინახავთ, რომ ჰომო საპიენსი (Homo Sapiens – გონიერი ადამიანი) – როგორც სახეობა დაახლოებით 300 ათასი წლისაა, ცივილიზებული საზოგადოება კი – 20 ათასი წლის. გამოდის რომ ადამიანი მთელი მისი ისტორიის 90% ფორმირდებოდა და იმყოფებოდა პირველყოფილი ჯგუფური არსებობის პერიოდში. მნიშვნელოვანი როლი ადამიანის თანამედროვე სახით ჩამოყალიბებაში ითამაშა ცეცხლის მოპოვებამ და დამორჩილებამ. ის უკვე აღარ იყო დამოკიდებული მეხის გავარდნასა თუ ლავის ამოფრქვევაზე. კაჟის ქვის ერთმანეთზე დაკვრით შეეძლო მიეღო ცეცხლი. ამ მონაპოვარმა ადამიანი გამოიყვანა ბუნებაში შედარებით თბილი გარემოდან, დააძლევინა ცეცხლის შიში და დაიწყო დასახლება მთელ დედამიწაზე. განვითარდა და მრავალი ქარტეხილისა თუ ომების შემდეგ მოვედით დღევანდელ დღემდე.
დედამიწაზე სხვადასხვა პოლიტიკური მოწყობის სახელმწიფო შეიქმნა. ზოგი მეტად განვითარებუილი, ზოგიერთიც შედარებით ნაკლებად. მიუხედავად მასშტაბების და ბუნებრივი რესურსების სიმცირისა, საქართველოც ცდილობს ფეხი აუბას თანამედროვეობას, ჩაებას მსოფლიო პოლიტიკურ ფერხულში და სრულფასოვანი ადგილი დაიმკივდოს განვითარებულ სახელმწიფოთა შორის.
თუ საკითხს დავაყენებთ შემდეგნაირად: არის თუ არა დღევანდელი ადამიანი ანტიკური ხანის ადამიანზე განითარებული? გარკვეული ნაწილი დაუფიქრებლად იტყვის, რომ რასაკვირველია არის! არგუმენტირებისას კი ერთ-ერთ მაგალითად მოიყვანენ რადიოს და ტელევიზიის გამოგონება-განვითარებას, ინტერნეტ ქსელის შექმნას და თან დააყოლებენ რომ აღნიშნულის გამოგონებებით ადამიანს ინფორმაცია ბევრად უფრო სწრაფად გადაეცემა პლანეტის ერთი წერტილიდან მეორეში ვიდრე ეს ადრე იყო შესაძლებელი. ძნელია არ დაეთანხმო.
რა ხდება ამ მხრივ საქართელოში? როგორ წაგვწია (ან არც) წინ ინფორმაციული ტექნოლოგიების განვითარებამ? განვიცდით თუ არა პროგრესს?
2003 წლის ე.წ. ხავერდოვანი ”ვარდების რევოლუციის” სრულყოფაში ძალიან დიდი მნიშვნელობა იქონია მედიამ. პოსტრევოლუციურ პერიოდში იმავე მედია საშუალებებით დიდი ინტენსივოთ დაიწყო აპელირება ე.წ. საბჭოთა გადმონაშთებზე, საბჭოთა ადამიანებზე. რომ მათი დრო უკვე წავიდა. ახალი საქართელოს დასავლურ ფასეულობებზე ორიენტირებული საზოგადოების შესაქმნელად საჭიროებდა ახალი ტიპის ადამიანს. აქ მედიას დაეკისრა მთავარი როლის შესრულება.
როგორ გავლენას ახდენს მედიაპოლიტიკა ახალი ადამიანის ”გამოყვანაზე?”. თუ გადავხედავთ საქართველოს მასშტაბით მაუწყებელი ტელევიზიების გადაცემების ბადეს (რუსთავი2, იმედი, საზოგადოებრივი მაუწყებელი) ვნახავთ, რომ მდარე ხარისხის შოებსა და ტელესერიალებს საკმაოდ დიდი ნაწილი უკავიათ. მოსახლეობაც მასობრივად მიშტერებია ტელევიზორს და თავით ეშვება ამ სანაგვეში. პრაქტიკულად არ არსებობს შემეცნებითი გადაცემა. შოუები იმბეცილობის პოპულარობას ეწევიან. გამოჩნდა ახალი სატელევიზიო შოუ ”ქალური ლოგიკა”, რომელიც, ჩემი აზრით, სიდებილის პროპაგანდაა თავიდან ბოლომდე. ეს გადაცემა გახლავთ უინტელექტობის რეკლამა. მერე რა თუ არ იცი როგორია ფანქრის სათლელი, ფეხბურთში რამდენმეტრიანია საჯარიმო დარტყმა – პენალტი, მერე რა თუ ბრაზილიის დედაქალაქი შეიძლება ყველა ნებისმიერი ქალაქი იყოს და არა ბრაზილია. შოუში სულელურ (არაზუსტ) პასუხებს მოყვება შეძახილი ”კარგი გოგო ხარ”, რაც თითქოს ახალისებს კიდეც ამ უცოდინრობას. ტვინის გამორეცხვის ტიპური, ცოცხალი მაგალითი. მსგავსი გადაცემებით სურს ხელისუფალს ახალი ადამიანის ”გამოყვანა?” ეს არის დასავლურ ღირებულებებზე ორიენტირებული საზოგადოების მოთხოვნა? მსგავს გადაცემებზე გადის პროგრესისკენ მიმავალი გზა? მე არ ვფიქრობ ასე. თუმცა, საითკენაა მიმართული ეს ყველაფერი, ამის ახსნა, რთული ნამდვილად არ უნდა იყოს: გაუნათლებელი საზოგადობა, გნებავთ ინდივიდი ბევრად უფრო ადვილი სამართავია.
თანამედროვე ტექნოლოგიურმა განვითარებას ინფორმაციის სწრაფად გავრცელების პარალელურად მოაქვს ისიც,
რომ ადამიანთა უმრავლესობა წყვეტს ფიქრს, აზროვნებას. უყურებენ რა ”ქალური ლოგიკის” მსგავს გადაცემებს, ისინი წყვეტენ ზრდას და განვითარებას. ამიტო, თუ კი არ გვინდა ჰომო საპიენსივით ისტორიის (ჩვენ შემთხვევაში ცხოვრების) 90% ერთი საფეხურით წინ წაწევას მოვანდომოთ გამოვრთოთ ტელევიზორები და თავად მოვძებნოთ ინფორმაცია ალტერნატიული საშუალებებით. მე მიმაჩნია რომ ადამიანი მუდმივად უნდა პროგრესირებდეს. ცხოვრების საზრისი არ მგონია ლუარსაბ თათქარიძეობა იყოს. მუდმივად ახლის ძიება და განვითარებაზე ზრუნვა – აი ამას გისურვებთ ყველას ვისაც არ სურს იყოს ფარაში მყოფი რიგითი ცხვარი.